Art Therapy
Τι είναι η Αrt Τherapy
Ο τρέχων «επίσημος» ορισμός του Εικαστικού Θεραπευτή που χρησιμοποιεί το Υπουργείο Υγείας της Αγγλίας:
«[...] πρόσωπο που είναι υπεύθυνο για την κατάρτιση κατάλληλων προγραμμάτων δραστηριοτήτων θεραπευτικής εφαρμογής με ασθενείς, ατομικών ή ομαδικών, και διαθέτει πτυχίο στις τέχνες ή ορισμένο τίτλο που θεωρείται ισοδύναμος για την εισαγωγή σε αναγνωρισμένο μεταπτυχιακό πρόγραμμα πρακτικής άσκησης, καθώς επίσης τίτλο στην εικαστική θεραπεία κατόπιν της ολοκλήρωσης του προαναφερθέντος προγράμματος σε αναγνωρισμένο ίδρυμα περαιτέρω ή ανώτερης εκπαίδευσης.» (DHSS: PersonnelMemorandum 6.3.81)
Ένωση Εικαστικών Θεραπευτών Βρετανίας - British Association of Art Therapists
«Η εικαστική θεραπεία αποτελεί μορφή θεραπείας κατά την οποία η δημιουργία οπτικών ειδώλων (πινάκων ζωγραφικής, σχεδίων, κατασκευών κλπ.) παρουσία ενός καταρτισμένου εικαστικού θεραπευτή συμβάλλει στην εξωτερίκευση σκέψεων και συναισθημάτων, τα οποία ενδέχεται σε άλλη περίπτωση να μην εξωτερικεύονταν. Οι εικόνες είναι δυνατόν να επιτελούν διαγνωστική καθώς και θεραπευτική λειτουργία, υπό την έννοια ότι παρέχουν στον ασθενή και τους θεραπευτές μία οπτική καταγραφή της συνεδρίας καθώς επίσης και δείκτες για περαιτέρω θεραπεία.»
Ένωση Εικαστικών Θεραπευτών Αμερικής - American Art Therapy Association
«Η εικαστική θεραπεία είναι ένα επάγγελμα ψυχικής υγείας που χρησιμοποιεί την εφευρετική διαδικασία της εικαστικής δημιουργίας για τη βελτίωση και ενδυνάμωση της σωματικής, ψυχικής και συναισθηματικής ευεξίας ανθρώπων όλων των ηλικιών.
Βασίζεται στην πεποίθηση ότι η καλλιτεχνική προσωπική έκφραση μέσω της δημιουργικής διαδικασίας βοηθά τους ανθρώπους να επιλύσουν συγκρούσεις και προβλήματα, να αποκτήσουν διαπροσωπικές επιδεξιότητες, να διαχειριστούν τη συμπεριφορά τους, να μειώσουν το στρές, να αυξήσουν την αυτοπεποίθηση τους και την αυτογνωσία...»
«Η διαδικασία της θεραπείας μέσω των εικαστικών βασίζεται στην αναγνώριση του ότι οι πιο θεμελιώδης σκέψεις και τα συναισθήματα του ανθρώπου, που προέρχονται από το ασυνείδητο, βρίσκουν την έκφρασή τους περισσότερο στις εικόνες παρά στις λέξεις» (Naumburg, 1958, σελ. 511)
* NAUMBURG, M. (1958) Art Therapy: Its scope and Function. Στο E.F. Hammer (ed.) Clinical Application of Projective Drawings. Springfield, I11.: C.C. Thomas.
Επιρροές της εικαστικής θεραπείας
Ψυχανάλυση
• Sigmund Freud
• Melanie Klein
• D.W. Winnicott
Analytical School of Thought
• Carl Jung
Κίνημα του Ανθρώπινου Δυναμικού (Human Potential Movement)
• Προσωποκεντρική προσέγγιση (Carl Rogers)
• Gestalt Therapy (Fritz Perls, Janie Rhyne)
• Ανθρωποσοφική (Rudolf Steiner)
Συστημικό μοντέλο
• Οικογένεια και ομάδες
Υπαρξιστικό (Irvin Yalom) - Ψυχο-εκπαιδευτικό μοντέλο
• Γνωσιακή -συμπεριφοριστική Εικαστική Θεραπεία (Marcia Rosal)
• Εξελικτική (Piaget)
• Διαγνωστική
Σημαντικότεροι εκπρόσωποι της Art Therapy
Art Therapy στη Βρετανία
Αναγνωρίστηκε επίσημα ως επάγγελμα στα 1980s. Η Ένωση Εικαστικών Θεραπευτών Βρετανίας ιδρύθηκε το 1964.
• Andrian Hill(1940s)
• Edward Adamson (1940s)
Art Therapy στην Αμερική
Αναγνωρίστηκε επίσημα ως επάγγελμα στα 1960s. Τότε ιδρύθηκε και η Ένωση Εικαστικών Θεραπευτών Αμερικής και εκδόθηκε το πρώτο τεύχος του περιοδικού American Journal of Art Therapy (1962)
• Margaret Naumburg (1940s)
• Edith Kramer (1950s)
Art Therapy στα 1960's
• Diane halliday
• Joyce Laing
Art Therapy στα 1970's
• E. M. Lydiatt
• Irene Champernowne
• Marian Milner
Σύγχρονη Art Therapy/ Σημαντικότεροι εικαστικοί θεραπευτές σήμερα:
• Diane Waller
• Tessa Dalley, Caroline Case
• Joy Schavarien
• Katherine Killick
• Marian Liebmann, Gerry McNeilly
• Jean Campbell, Cathy Ward
• Val Huet, Neil Springham
Η εικαστική θεραπεία σήμερα
- Σήμερα η θεραπεία μέσω των εικαστικών έχει αποκτήσει τη δική της θεωρία που πηγάζει μέσα από την ίδια την εικαστική θεραπεία που όμως συμπεριλαμβάνει στοιχεία και από άλλες θεωρίες.
- 'Eχει υιοθετήσει τις Δυτικές παραδόσεις της ψυχανάλυσης και της ψυχοθεραπείας αλλά σήμερα κινείται προς πιο εκλεκτικά μοντέλα που περιλαμβάνουν :
Διαφορετικότητα (Difference), Ανομοιότητα/Ποικιλία (Diversity) συνυπολογισμό της Φυλής και του Πολιτισμού (Inclusion of Race and Culture).
Αμερική
Το κίνημα της Εικαστικής Θεραπείας στην Αμερική έχει την τάση να βλέπει την εικόνα διαγνωστικά, ως ένα προϊόν για να βοηθήσει στη διάγνωση και χρησιμοποιεί τις προσεγγίσεις της Γνωστικής και Συμπεριφορικής Ψυχοθεραπείας.
Ηνωμένο Βασίλειο
Η εικαστική θεραπεία στο Ηνωμένο Βασίλειο αντιλαμβάνεται την εικόνα ως μία πλευρά της θεραπευτικής σχέσης που έχει σκοπό να βοηθήσει στην κατανόηση των εσωτερικών διεργασιών αλλά και ως ένα «αντικείμενο» ανεξάρτητο.
Η Εικαστική Θεραπεία απευθύνεται:
Σε πολλές και διαφορετικές ομάδες πληθυσμού με διαφορετικές ανάγκες και προσδοκίες: π.χ. παιδιά, ενήλικες, έφηβοι, οικογένειες, ηλικιωμένοι, γκρούπ κ.λπ. άγχος, κατάθλιψη και άλλα ψυχικά και συναισθηματικά προβλήματα και διαταραχές· θέματα σχέσεων και οικογένειας· κακοποίηση και ενδοοικογενειακή βία· κοινωνικός αποκλεισμός· απώλεια κ.λπ.
Οι τεχνικές της εικαστικής θεραπείας βασίζονται στο γεγονός ότι κάθε άνθρωπος, ανεξάρτητα με το αν έχει κάποια εκπαίδευση στην τέχνη ή όχι, έχει μια λανθάνουσα ικανότητα να προβάλει τις εσωτερικές συγκρούσεις δίνοντάς τους οπτική μορφή.
Art Therapy_ Η θεραπευτική δύναμη της τέχνης
Διδάσκουσα: Μαρία Παπαχαραλάμπους
Eκπαιδευτικό πρόγραμμα Ψυχολογία Τέχνη www.psychologyart.gr για το Πανεπιστήμιο ΑΙΓΑΙΟΥ